Het versterken van wijken en dorpen in de gemeente Raalte

Een fijne plek om te wonen. Daar werkt de gemeente Raalte iedere dag aan onder de noemer 'Leefbare en toekomstbestendige dorpen en wijken'. Wethouder Gerria Toeter sprak met Roalter Wind over deze opgave:

‘We willen dat iedereen kan zeggen: we zijn hier thuis, en dat is een goed thuis’ - wethouder Gerria Toeter

Af en toe is het tijd voor een grondige inventarisatie met het oog op de toekomst. Eens goed kijken naar de badkamer of de buitenboel. Volstaat een verfbeurt of moet er verbouwd worden? Als we verder uitzoomen is zo’n grondige blik ook noodzakelijk voor de wijken in Raalte en Heino, en de dorpen binnen onze gemeente. Welke behoeften van inwoners en opgaven zijn er op al die verschillende plekken?

Een veilige plek om over te steken, een mooi park met een bankje, geen straten die blank staan na een regenbui; dagelijks wordt er gewerkt aan en nagedacht over een prettige leef- en woonomgeving. Daarbij kun je ook denken aan gezamenlijke activiteiten, welzijnswerk en jeugdzorg. De gemeente Raalte wil namelijk dat elke bewoner hier fijn woont en leeft. In iedere wijk in Raalte en Heino en in ieder dorp. Zodat iedereen kan zeggen: we zijn hier thuis, en dat is een goed thuis. Maar hoe pak je dat aan als gemeente? Er zijn immers zoveel verschillende plekken, uitdagingen en wensen. Iets dat werkt voor een dorp, geldt weer niet voor een wijk. En ook per wijk zijn er natuurlijk verschillen.

Kwetsbare wijk

Om dit zorgvuldig en grondig aan te pakken is recent onder inwoners onderzocht wat er met het oog op de toekomst voor al die verschillende wijken en dorpen nodig is. Wethouder Gerria Toeter vertelt dat deze verkenning veel inzicht heeft gegeven over de behoeften van inwoners en de sociale en fysieke opgaven. “Die verschillen per wijk en per dorp. Zo kunnen er rioleringsopgaven spelen. Of er wordt aangegeven dat er naar de straten en het groen gekeken mag worden.” Naast dergelijke fysieke opgaven zijn er op sommige plekken sociale opgaven. “Tegenwoordig worden wijken gemêleerd gebouwd met zowel sociale woningbouw als koopwoningen. In het verleden was dat anders. Dat heeft nu tot gevolg dat de draagkracht van zo’n wijk nu kwetsbaar kan zijn. Er speelt vereenzaming. Of vergrijzing. Hoe kunnen ouderen er goed blijven wonen en hoe kunnen zij daarbij ondersteund worden?” De leefbaarheid van een plek wordt bepaald door de context. “Hoe zorg je ervoor dat mensen zich ergens thuis voelen? Overal zie je wel inwoners die voorop lopen, in veel dorpen zetten mensen samen de schouders eronder. Echter, in sommige wijken in Raalte en Heino maakt men zich zorgen, inwoners geven aan dat bepaalde zaken niet goed geregeld zijn. Ze hebben het gevoel dat er iets moet veranderen.”

Gekleurde bolletjes

Na die eerste verkenning volgde de volgende stap: de scan. “Want”, zo legt Gerria uit, “je kunt het gevoel hebben dat er iets moet veranderen, maar hoe maak je dit meetbaar zodat je meer grip krijgt?” Dankzij cijfers en feiten kreeg de gemeente een concreet beeld per wijk en dorp. Hoe kwam die analyse tot stand? Voor bijvoorbeeld de verkeersveiligheid in een straat waar de verkeersdrukte is toegenomen is dat gemakkelijk aan te geven. Dat is een fysieke opgave. Was het lastig om met beschikbare data een helder beeld te krijgen van de sociale opgaven? “Juist door in te zoomen, kregen we per wijk en dorp goede indicatoren wat betreft sociaal, gezondheid, fysiek en meedoen.” Inmiddels staat er in het Koersdocument Opgave Wijken & Dorpen een overzichtelijk schema van deze scan. Groen, geel, oranje en rood gekleurde bolletjes laten zien wat er speelt in iedere wijk en dorp. Een rode kleur geeft aan dat er zorgen spelen en opgaven zijn.

Dankzij alle verkregen scanresultaten heeft de gemeente een goed beeld over de aanpak. “Na het voelen dat er verandering nodig is, kunnen we nu de koers bepalen. Plannen maken voor de korte en lange termijn. Als gemeente nemen we een actievere rol in op plekken waar dat nodig is. Met name in bepaalde wijken in Raalte en Heino.” Zo is er in de wijken de Kampen en de Hartkamp vooral fysieke inzet nodig. In de wijken Blekkerhoek, de Olykampen, Westdorp ligt het accent op sociale inzet. In de wijk Langkamp in Raalte spelen zowel fysieke als sociale vraagstukken.

Dingen combineren

Gerria gebruikt de Langkamp als voorbeeld hoe een wijk aangepakt kan worden. De scan van deze wijk in Raalte laat veel rode bolletjes zien. Met partners als SallandWonen, Wijz Welzijn, Carinova en de school wordt gericht gekeken hoe de wijk aangepakt gaat worden. “De Langkamp scoort rood op zowel sociaal als fysiek gebied. We maken daarin graag combinaties. De fysieke inrichting, zoals meer groen, doet namelijk veel met het sociaal welbevinden van de wijkbewoners. Sommige inwoners gaven aan meer behoefte aan ontmoeting te hebben. Anderen, die slecht ter been zijn, wilden graag meer bankjes om tijdens een langer rondje te kunnen rusten. Nu komen er bankjes op de herkenbare routes richting het centrum. Dit zijn rustpunten, maar tegelijk ook plekken om een praatje met elkaar te maken.” Je wijkgenoten leren kennen gaat gemakkelijker als je elkaar geregeld ontmoet. Ook daartoe worden inmiddels stappen gezet, zoals het organiseren van allerlei wijkactiviteiten bij SV Raalte.

Daarnaast start in de Langkamp een mooi project om, in verband met het langer zelfstandig wonen van ouderen, de wijk dementievriendelijk in te richten. Bijvoorbeeld door te werken met kleurvlakken. “Als je dan toch straat en stoep aanpakt, kun je dat prima meenemen in de plannen. Het vraagt wat meer denkwerk, maar het is altijd goed om dingen te combineren. Bijvoorbeeld de rioleringsopgaaf bij zware regenval nemen we eveneens mee als de straten toch opengaan.”

Positieve resultaten

Uit de scan kwamen ook allerlei positieve resultaten. Want wat blijkt: in diverse wijken en in alle dorpen gaat het goed en zijn inwoners tevreden. Verder laten de verkenning en de scan ook duidelijk zien dat er in de dorpen binnen onze gemeente veel energie zit. “Inwoners mobiliseren zich sneller en zetten zich in, bijvoorbeeld voor een MFA. De gemeente faciliteert daarbij. Dat is een aanpak die we willen behouden. Al blijft het financiële aspect steeds opnieuw de uitdaging.” Gerria geeft verder aan dat ook in de dorpen uitdagingen liggen. “Wat gaat er bijvoorbeeld met de kerkgebouwen gebeuren? Als gemeente blijft het zoeken naar de balans. Om een weloverwogen en goede verdeling van de financiële middelen te maken tussen al die verschillende wijken en dorpen. Je wilt dat het in onze gehele gemeente fijn wonen en leven is. Dat begint met bewustwording, wat heb je waar te doen. Zwart-wit krijg je het nooit, maar de verkenning en scan hebben inzichtelijk gemaakt en geholpen de aanpak goed te onderbouwen. Uiteindelijk willen we dat iedereen kan zeggen: we zijn hier thuis, en dat is een goed thuis.”