Vrijheidstoespraak 2015

Beste aanwezigen,

Op vrijdag 13 april 1945 schreef Jan-Willem Bartels in zijn dagboek: “Vanmorgen was nog alles rustig. Vader en ik zijn toen op verkenning uitgegaan, we wilden eens voorzichtig proberen om thuis te komen om te zien hoe het daar was. Toen we uiteindelijk thuis kwamen zagen we de Canadese soldaten al over de weg lopen. De tranen kwamen ons in de ogen van blijdschap. Na zoveel ellende en na bijna 5 jaar onder de druk van de Duitsers te hebben gezeten waren we nu opeens vrij. Dat woordje “vrij”, we kenden het bijna niet meer.”

“Dat woordje vrij, we kenden het bijna niet meer.” Een gevoel dat door merg en been gaat.

Het waren woorden van een 17-jarige jongen die woonde met zijn ouders aan de Rijksweg Heino - Zwolle dicht bij de Ganzepannebrug. Hij hield van 17 september 1944 tot 5 mei 1945 een dagboek bij.

Met deze woorden eindigde ik gisteren mijn toespraak van 4 mei. Gisteren herdachten we de Raaltenaren die omkwamen in de Tweede Wereldoorlog, alle gevallen militairen en burgers. Gevochten voor onze vrijheid en gesneuveld voor onze vrijheid.

Vandaag vieren we die vrijheid. Vrij van 5 jaar overheersing door de Duitsers, vrij van het geweld, vrij van de onderdrukking, en die donkere periode. Een opluchting, het moment waar zo lang naar werd gesnakt.

Vandaag vieren we vrijheid, alle vrijheid. De Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt benoemde vier vrijheden in zijn zogenoemde Four freedoms-toespraak.

De vrijheid van spreken en meningsuiting - overal in de wereld;

De vrijheid van elk persoon om god te aanbidden op zijn eigen manier - overal in de wereld;

De vrijwaring van gebrek en armoede - overal in de wereld;

De vrijwaring van vrees en angst - overal in de wereld.

Deze vrijheden zijn door de jaren heen uitgebreid, o.a. in het Verdrag van de Rechten van de Mens, het Internationale Vluchtelingenverdrag van Genève. Verdragen die onze vrijheid en rechten en ieders vrijheid en rechten borgen.

Verdragen die een fundering leggen voor onze medemenselijkheid, voor ons samenleven. Verdragen die dienen te worden gerespecteerd, en niet lukraak moeten worden aangepast als het even niet helemaal uitkomt.

Beste aanwezigen,

Voor mij is vrijheid om te kunnen zijn wie je wilt zijn, om te doen wat je wilt doen, om te kunnen kiezen wat je wilt kiezen. De baas zijn van je eigen leven, van je eigen keuzes, van je eigen mening, van je eigen seksualiteit.

Een vrijheid die niet vanzelfsprekend is, niet in Nederland en niet daarbuiten. Ik hoop dat we ons allemaal realiseren wat deze vrijheid waard is.

Sinds 1945 is oorlog helaas veelvuldig teruggekeerd, zoals in Joegoslavië, Libië, Syrië, Irak en Oekraïne. Oorlogen met veel slachtoffers ter plekke en een impact op onze samenleving. Het dieptepunten natuurlijk het neerhalen van de MH17 met vele slachtoffers, en de recente drama’s op de Middellandse zee. Met angst als gevolg.

Maar, zoals ik gisteren ook memoreerde, is nu niet het moment om onszelf achter de dijken te verschuilen, nu is niet het moment om de angst te laten regeren, nu is niet het moment onze vrijheid te beschermen door hem in te perken.

We moeten ons niet laten leiden door opruiende retoriek, door valse tegenstellingen, of door minachting voor bepaalde geloven. Maar we moeten vertrouwen op de kracht van onze samenleving, de kracht van onze democratie, de kracht van onze waarden, de kracht van onze vrijheid die onverwoestbaar is.

Een vrijheid die gepaard gaat met tolerantie, verdraagzaamheid, solidariteit en respect voor iedereen, ook als het even moeilijk wordt, ook als het even tegenzit. Vrijheid is universeel en geldt voor iedereen.

Beste aanwezigen,

Ik ben dan ook heel blij dat dit bevrijdingsfestival vandaag in Raalte wordt georganiseerd. Een festival dat de vrijheid bejubelt, waar wordt gewandeld voor de vrijheid, wordt hardgelopen voor de vrijheid, wordt gefietst voor de vrijheid, wordt getoerd voor de vrijheid, en wordt gefeest voor de vrijheid.

Ik dank de organisatoren heel hartelijk namens het gemeentebestuur voor de organisatie en ik wens iedereen heel veel plezier met dit festival en alle activiteiten.

Dank u wel.