Installatiespeech Gemeenteraad 2018

Dames en heren,

Van harte welkom in de raadszaal van onze gemeente. De kiezer heeft gesproken, en 25 raadsleden worden vanavond geïnstalleerd. Tien van de leden waren al lid van de gemeenteraad. Drie leden zijn zowel wethouder alsook gekozen in de gemeenteraad. De Gemeentewet staat toe dat alleen in de periode tussen raadsverkiezingen en vorming van een nieuw college deze dubbelfunctie kan worden uitgeoefend. Ook zij zullen dus zo dadelijk de eed of belofte als raadslid afleggen. En twaalf nieuwe leden, bijna de helft, die voor de eerste maal zitting nemen in onze gemeenteraad. Een speciaal welkom aan hen.

Ook een bijzonder hartelijk welkom aan familie en vrienden die bij de installatie van onze gemeenteraad aanwezig willen zijn. Fijn dat u er bent. Ook een woord van welkom aan de kijkers thuis via de livestream.

De installatie van de gemeenteraad is altijd een plechtig moment. U mag het vertrouwen gaan waarmaken dat u geschonken is door de kiezer. U krijgt een mandaat als volksvertegenwoordiger voor 4 jaar. Ruim 62% van de kiesgerechtigde inwoners van onze gemeente heeft u de ruimte gegeven om verstandige keuzen te maken voor het welzijn van onze inwoners.

De gemeenteraad vervult, als hoogste orgaan, een centrale rol in ons gemeentebestuur. U zult, vanuit uw midden, ook het dagelijks bestuur van de gemeente gaan vormen via coalitievorming. Deze centrale positie geeft u allen, als individueel lid en als onderdeel van de gemeenteraad, een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het goed besturen van onze gemeente. U vertegenwoordigt alle inwoners, maatschappelijke organisaties, bedrijven in Raalte ongeacht of zij tot uw specifieke achterban behoren.

Uw Raad is het hoogste orgaan binnen de gemeente en zal vorm gaan geven aan de vier rollen van een gemeenteraad: 1) de kaderstellende rol, 2) de controlerende rol, 3) de volksvertegenwoordigende rol en 4) de werkgeversrol.

U gaat kaders stellen waarbinnen het College van Burgemeester en Wethouders ondersteunt door ambtenaren kan handelen en uitvoering kan geven. Kaders stellen kan op vele manieren. U kunt regelmatig met moties uiting geven aan een bepaalde koers. U kunt initiatiefvoorstellen indienen die een maatschappelijke kwestie raken. U kunt met perspectief discussies richting geven aan de nieuwe begroting. U kunt belangrijke randvoorwaarden of richting meegeven voor het opstellen van nieuw beleid. U stelt nieuw beleid vast en verordeningen.

En soms zal uw hele Raad het met elkaar eens zijn, en soms zullen de opinies aanzienlijk verschillen. Dat is logisch want ultimo maakt u de finale afweging bij een belangentegenstelling in onze samenleving. U kiest om meer geld uit geven aan wegen i.p.v. natuur of vice versa. U kiest of u we strak handhaven op regels of juist niet. U kiest of waar nieuwe wijken komen, ook bij iemand in de achtertuin. U bepaalt.

U bepaalt en vervolgens voert het College uit. Ik zou uw gemeenteraad willen stimuleren om aan deze kaderstellende rol nadrukkelijk aandacht te geven, ook in de vormgeving van planning- en controlcyclus.

En u controleert, een belangrijke tweede rol. U ziet toe of inderdaad wordt gewerkt binnen de gestelde kaders. U ontvangt hiertoe veel informatie: besluiten van het College, beleidsplannen, evaluaties, de jaarrekening etc. Het College is verplicht u actief informatie te doen toekomen die nodig zijn voor uw werk, maar u kunt ook zelf om informatie vragen: informeel bij de ambtenaren of via officiële vragen. Het is aan u hoe u aan deze controle vorm geeft.

U bent als Raad ook werkgever, werkgever van de medewerkers van de griffie, en u klankbord met mijzelf over mijn functioneren, uw derde rol. U organiseert uw eigen ondersteuning via fractievergoeding, opleidingen, rekenkamercommissie etc. Dit zijn de meer onzichtbare activiteiten, maar essentieel voor het goed functioneren van uw gemeenteraad als hoogste bestuursorgaan in de gemeente Raalte. Dat vergt aandacht, serieuze collectieve aandacht.

Bovenal zult u als lid van de gemeenteraad de belangrijke rol van volksvertegenwoordiger vervullen. In voortdurend contact met de samenleving, met interesse voor inwoners, met oren geopend om te luisteren naar onze inwoners, met ogen gericht op onze inwoners. En niet alleen op de IPad en op de digitale stapel stukken. Niet alleen in dit gemeentehuis. Juist niet. Kaders stellen, en controleren zijn wezenlijk voor uw werk, maar altijd in verbinding met de inwoners als volksvertegenwoordiger. Hier haalt u prachtige verhalen op van dingen die goed gaan, hoort u de zorgen van mensen, de ergernissen en uitdagingen voor de toekomst. Ik geef u alvast mee om deze rol te bewaken en scherp te kiezen in uw aandacht, want de verleiding is groot om juist de balans kwijt te raken en het raadslidmaatschap vooral vorm te geven in deze zaal.

Dames en heren,

U wordt raadslid in een dynamische tijd. Ik wil twee ontwikkelingen aanstippen: de inwoners en de regio. Door allerlei maatschappelijke ontwikkelingen zijn rollen aan het verschuiven. Inwoners eisen steeds meer hun plek op in het lokale bestuur, de overheid bepaalt niet langer alleen, maar samen met de gemeenschap. Inwoners willen eigen initiatieven ontplooien met of zonder hulp van de overheid. Ze willen meespreken en meebepalen bij nieuw beleid, maar ook bij de uitvoering. Ze willen hun eigen dorp vormgeven en vragen om geld of experimenteerruimte. U zult kritisch bevraagd worden door deze inwoners, vooral als u zonder hen te betrekken besluiten neemt. En als het even kan, gaan ze om u heen, regelen ze het direct met een ambtenaar of wethouder, of zonder de overheid.

Tegelijkertijd zien we, ook in Raalte, groepen inwoners die eigenlijk niet meer meedoen in het maatschappelijk proces. Een groep die niet gaat stemmen om hun mening te geven, een groep die niet actief meedoet bij inspraakprocessen, een groep die geen eigen initiatief neemt. Een groep die de verbinding met de overheid heeft verloren. Het is de taak van de overheid, en ook van u, om ook deze groepen weer te binden aan de gemeenschap, aan ons. En dat vergt een lange adem en denken buiten de hokjes.

Deze ontwikkeling vraagt dan ook een andere manier van besturen door de gemeenteraad. Het versterkt de rol van volksvertegenwoordiger, vraagt dat de Raad veel meer naar buiten treedt, ophaalt bij inwoners, inwoners ruimte, vertrouwen en zeggenschap geeft. De Raad op Pad was een mooi experiment, maar meer is nodig om als gemeenteraad relevant te blijven in deze dynamische tijd. En ook dat is uw taak, uw verantwoordelijkheid.

Een tweede ontwikkeling is het toenemende belang van de Regio, dat elke keer anders is. Ons werk houdt niet op bij de gemeentegrenzen. Veel maatschappelijke opgaven hebben een regionaal of landelijk karakter, en geven we samen vorm met onze partners, zoals andere overheden, onderwijs, ondernemers, maatschappelijke organisaties. Thema’s als bereikbaarheid/N35, oplossen krapte op de arbeidsmarkt via onderwijs, economische ontwikkeling, toezicht en handhaving, veiligheid, specialistische jeugdzorg of beschermt wonen. In wisselende verbanden als de Regio Zwolle, Omgevingsdienst, Veiligheidsregio, GGD, BVO Jeugdzorg en nog vele anderen. Maar ook het functioneren t.b.v. de bedrijfsvoering van de gemeentelijke overheid werken we samen met Deventer en Olst-Wijhe, de zogenaamde DOWR-samenwerking, gezien de enorme opgaven, bijvoorbeeld informatie veiligheid en digitalisering. We kunnen en moeten het niet alleen doen, maar samen.

Uw rol daarin is cruciaal, want ook hiervoor geeft u kaders en richting, maar dat is in de praktijk soms ingewikkeld. En eigenlijk alle gemeenten zijn collectief zoekende naar de juiste invulling, maar het begint bij interesse en kennis over onze regionale samenwerkingen. Daarna kunt u sturen en bepalen.

Zie hier uw ingewikkelde en interessante taak. U zult dus als raadslid, als gemeenteraad in verbinding moeten staan met de individuele inwoner en de kernen enerzijds, en de maatschappelijk opgaven via de regio anderzijds. Een enorme uitdaging, maar noodzakelijk om optimaal resultaat te leveren voor onze inwoners.

Bij het mooie werk in de gemeenteraad wens ik u ook veel wijsheid toe en bovenal ook veel plezier, individueel als gezamenlijk. Want een raad die positieve energie uitstraalt, en betrokkenheid toont bij de inwoners, draagt bij aan een gemeente waar je graag woont en leeft. En dat willen we allemaal. Veel succes!

Officiële gedeelte: Eed of Belofte

Dames en heren, voordat de raad met de werkzaamheden kan beginnen, zo schrijft Artikel 14 van de Gemeentewet, dat het toegelaten raadslid een eed of belofte voor ambtsaanvaarding aflegt.

Het afleggen van deze ambtsaanvaarding is van grote waarde, en geen routine handeling.

Allereerst zweert of belooft u dat u integer zult handelen in de uitoefening van uw ambt. U zult geen geschenken, giften, gunsten etc. aannemen om iets te doen of iets te laten doen. Integriteit is essentieel voor het vertrouwen in onze democratie en ligt terecht onder een vergrootglas. Het is dan ook zaak dat ook de schijn van belangenverstrengeling wordt vermeden, en dat de raad regelmatig stilstaat bij het belang van integriteit. Tegelijkertijd moet integriteit niet voor politieke doeleinden worden gebruikt en prudent mee worden omgegaan.

Ten tweede zweert of belooft u getrouw zal zijn aan de Grondwet, dat u de wetten zal nakomen en plichten als lid van de raad naar eer en geweten zal vervullen. De Grondwet is het fundament van onze samenleving, van onze democratie en van onze rechtstaat. Het garandeert onze rechten zoals artikel 1 dat ook zo mooi gememoreerd staat in onze hal van het gemeentehuis: “Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.

De Grondwet geeft ook normatief richting en legt de staatskundige basis voor onze autonome gemeente in de artikelen 123, 124 en 125. Wees u bewust van uw eed of uw belofte en het gewicht hiervan. U zult werkzaam zijn in een directe lijn met onze grondleggers van onze democratie als Erasmus, Spinoza en natuurlijke Thorbecke.

Dames, en heren,

Als we zo overgaan tot het officiële gedeelte, zal ik eerst de tekst uitspreken waarna uw naam genoemd wordt. De griffier zal uw naam noemen. Het is dan de bedoeling dat u vanaf uw plaats antwoordt. Iedereen staat tijdens de plechtigheid. U kunt straks kiezen voor de eed of voor de belofte.

Kiest u voor de eed, dan antwoordt u onder gelijktijdig opsteken van de twee voorste vingers van uw rechterhand, met de woorden: ”Zo waarlijk helpe mij God almachtig”,

Kiest u voor de belofte dan antwoordt u met: ”Dat verklaar en beloof ik”; DEZE TEKST LIGT OP UW TAFEL

Als alle raadsleden in alfabetische volgorde de eed dan wel de belofte hebben afgelegd, dan bent u officieel geïnstalleerd als lid van de gemeenteraad en kan de raad beginnen met de werkzaamheden.

Mag ik u verzoeken allen te gaan staan voor het plechtige moment van vanavond.

Art 14.

‘Ik zweer of verklaar dat ik, om tot lid van de raad benoemd te worden, rechtstreeks noch middellijk, onder welke naam of welk voorwendsel ook, enige gift of gunst heb

gegeven of beloofd.

Ik zweer of verklaar dat ik, om iets in dit ambt te doen of te laten, rechtstreeks noch middellijk enig geschenk of enige belofte heb aangenomen of zal aannemen.

Ik zweer of verklaar dat ik getrouw zal zijn aan de Grondwet, dat ik de wetten zal nakomen en dat ik mijn plichten als lid van de raad naar eer en geweten zal vervullen’.

Van harte gefeliciteerd!