Archeologisch onderzoek laat de geschiedenis van Raalte zien

In 2022 werd het centrum van Raalte opnieuw ingericht. Omdat er waarschijnlijk archeologische resten in de grond zaten, deden archeologen van Laagland Archeologie onderzoek. En met succes: “De oudste resten gaan zelfs terug tot de IJzertijd,” vertelt archeoloog Nick Hendriks. Inmiddels zijn alle vondsten onderzocht en is het onderzoek afgerond.

Na de opgravingen namen de archeologen alle vondsten mee. Nick legt uit: “We zeven en wassen alles en verwerken de meetgegevens. Een antropoloog onderzocht de botresten. Houtskool en botresten zijn naar een laboratorium in Zweden gestuurd. Daar hebben ze onderzocht hoeveel koolstof er nog in zit. Zo kunnen onderzoekers bepalen hoe oud de resten zijn. Daarna hebben we een rapport gemaakt waarin we alles beschrijven.”

Sporen uit de IJzertijd en de Middeleeuwen

“De oudste resten gaan zelfs terug tot de IJzertijd. We vonden een kuil met aardewerkscherven en houtskool. Ook zijn er paalsporen ontdekt die wijzen op bewoning in die tijd,” vertelt Nick. “Uit de Middeleeuwen zijn meer sporen gevonden. Zo lag op de Markt een erf waar ijzer werd verwerkt.”

Bevestiging voor de Plaskerk

Een bijzonder hoogtepunt van het onderzoek is de bevestiging van de bouwtijd van de stenen Plaskerk. Nick legt uit: “We hebben een kuil met ijzeroerbrokken gevonden, gedateerd tussen 1060 en 1150. Dat past precies bij de eerste vermelding van de Plaskerk in 1123. Waarschijnlijk stond er vóór die tijd al een houten kerk op deze plek, maar daarvan hebben we geen sporen gevonden.”

Oude begraafplaats rond de kerk

Ten zuiden van de Plaskerk werd een indrukwekkende ontdekking gedaan. In de jaren ’60 zou de begraafplaats volledig zijn geruimd. Dat bleek niet zo: enkele stroken waren overgeslagen. “We vonden resten van meer dan 100 mensen”, vertelt Nick. “De oudste resten stammen uit de 14e of vroege 15e eeuw. Mensen werden zorgvuldig begraven in een houten kist, vaak met handen op het bekken of de armen netjes naast het lichaam. Er zijn zowel volwassenen als kinderen gevonden. Opvallend veel volwassenen hadden botziektes, waarschijnlijk door een tekort aan vitamine D. Dit vertelt ons iets over de leefomstandigheden van die tijd.”

Van hout naar steen

“Op de Plas vonden we een brandlaag uit de 13e eeuw, waarschijnlijk van een houten gebouw. In de 14e en 15e eeuw veranderde de Plas verder toen een deel van de Plaskerk werd vervangen en het slooppuin over het plein werd verspreid. Zo ontstond het plein zoals we dat nu nog kennen.”

Later, in de Nieuwe Tijd, stonden er houten vakwerkhuizen. Na een brand rond 1680 werd er meer in steen gebouwd. Nick: “Langs de Plas zijn resten van steenbouw gevonden, waarschijnlijk van een herberg die daar tot in de 20e eeuw heeft gestaan.”

Waarde voor Raalte

Voor de Plaskerk zijn de resultaten van grote betekenis. Gerrit Tuten van de Plaskerk reageert: “We waren heel benieuwd of er meer geschiedenis boven zou komen. Dat het zelfs terug gaat tot de IJzertijd is erg bijzonder. Daarnaast bevestigt het dat onze kerk een van de oudste monumenten van Raalte is en het levert bijzondere verhalen op om te vertellen.”  Wethouder Breun Breunissen vult aan: "Deze vondsten brengen de rijke geschiedenis van Raalte letterlijk aan het licht. Het is bijzonder om te zien hoe het centrum al eeuwenlang een belangrijke plek is geweest. Het vergroot onze waardering voor het erfgoed dat Raalte uniek maakt."