Boetelerveld

Boetelerveld: uniek stukje Sallandse natuur

Het Boetelerveld is het laatste overgebleven stukje van de vroegere uitgestrekte Sallandse Heide. Dat het nog bestaat, is toeval. De machines die het moesten ontginnen, stonden klaar toen in februari 1953 de watersnoodramp gebeurde. Al het materieel moest plots naar Zeeland en Zuid-Holland. Na de herstelwerkzaamheden daar, was het denken over ontginnen in Nederland veranderd. Het Boetelerveld is hierdoor een unieke weergave van hoe de Raalter woeste gronden eruit zagen in de tijd van de marken. Vandaag de dag wordt het gebied omringd door modern bewerkte landbouwgronden. Er zijn goede afspraken over hoe ‘natuur en cultuur’ hier naast elkaar kunnen bestaan.

Vochtige heide  

Het Boetelerveld is een zogeheten vochtige heide. Dit natuurtype is afhankelijk van de aanwezigheid van voldoende schoon en kalkrijk grondwater. In het terrein liggen slenkstructuren, oftewel lage natte delen, waar het water uit de bodem gemakkelijk aan de oppervlakte komt. Verder zijn er twee plassen: het Grote Rietgat en het Kleine Turfgat, en wat kleinere poelen die ooit zijn aangelegd als drinkplaatsen voor vee. Hierin huizen nu zeldzame kamsalamanders, poelkikkers en insecten zoals libellelarven en waterkevers. In de natte delen van het gebied groeien bijzondere planten als blonde zegge, melkviooltje, klokjesgentiaan, kleine zonnedauw en verschillende orchideeën. De rest van de begroeiing bestaat vooral uit vochtige (dop)heide, wilde grassen, jeneverbessen, grove den, zomereik en berk.

Omgeving

In de directe omgeving van het Boetelerveld wordt actief geboerd. Ook zijn er toeristische overnachtingsmogelijkheden. Vlakbij liggen manege Bartels en kinderopvang ’t Schoapie met een infopunt over het natuurgebied en een voedselbos. Kinderen, ouders, wandelaars en buurtbewoners kunnen hier vrij plukken en oogsten. Een wandelpad door de velden leidt naar de kleine oostelijke ingang van het Boetelerveld. Agrariërs uit de omgeving ondersteunen vanaf medio 2022 bij zowel het beheer van het Boetelerveld als dat van de slenk aan de noordzijde van het gebied. 

Wandelen

Door het Boetelerveld loopt een vaste wandelroute. De hoofdingang is aan de Schoonhetenseweg. Hier is ook een parkeerplaats. Fietsen en gemotoriseerd vervoer zijn niet toegestaan in het gebied.

Natura 2000 en biodiversiteit

Het Boetelerveld is 1 van de 24 Natura-2000-gebieden in Overijssel. Dit zijn natuurgebieden die binnen heel Europa zó bijzonder en kwetsbaar zijn, dat ze extra worden beschermd. Reden hiervoor is de wereldwijde biodiversiteitscrisis waardoor steeds meer planten en dieren uitsterven. Het Boetelerveld is in 2020 en 2021 daarom grondig onder handen genomen. De natuur is er hersteld en weer robuust gemaakt. Ook buiten het natuurgebied zijn waterhuishoudkundige aanpassingen uitgevoerd, dankzij de medewerking van grondeigenaren en agrariërs.

Wat is er aangepakt?

Eind 2021 waren de Natura 2000-werkzaamheden klaar. Denk bijvoorbeeld aan:

• ‘lekkende’ poelen gerepareerd of gedempt;
• houtwallen ontwikkeld;
• loofbos aangeplant;
• nieuw heischraal grasland ontwikkeld;
• ruimte gecreëerd voor heide door naaldbos weg te halen en te plaggen;
• landbouwgrond anders ingericht;
• de slenk (laagte in het landschap) net buiten het Boetelerveld hersteld;
• te grote en te snelle afwatering door sloten en greppels verminderd.

Veerkrachtig en weerbaar

De verwachting is dat de Natura 2000-ingrepen effectief zijn en dat ze voorkomen dat het Boetelerveld in de toekomst nog verder verdroogt en verzuurt. Daarnaast geven de gecreëerde betere leefomstandigheden voor kwetsbare planten en dieren én de uitgevoerde herstelwerkzaamheden een krachtige impuls aan de natuur in het gebied. De beoogde effecten worden de komende jaren gemonitord om zeker te zijn dat het Boetelerveld een veerkrachtige en weerbare toekomst tegemoet gaat.

Fotografie: Michiel Poolman, Nico Kloek, Mark Zekhuis, Gerko Hopster, Baks civiel en cultuurtechniek.